Wonder van Staphorst? Na plaatsing luchtfilters in klassen geen besmettingen meer op basisscholen
Sinds er luchtreinigers in klaslokalen van scholen in de gemeente Staphorst staan, zijn er vrijwel geen coronabesmettingen meer onder de basisschooljeugd. Terwijl Staphorst een maand geleden nog de nationale coronabrandhaard was. Wat is hier aan de hand?
Eind oktober gold Staphorst als nationale coronabrandhaard. De besmettingscurve liep in de Biblebelt-gemeente met lage vaccinatiegraad steil omhoog. ,,Voor de herfstvakantie was de situatie hier dramatisch”, zegt directeur Lodewijk Verweij van de Maarten Lutherschool in Punthorst. ,,Van de 160 leerlingen zat meer dan een derde thuis vanwege corona.” Op de andere basisscholen in de gemeente was de situatie al net zo ernstig.
Aerosolen
Hoe anders is dat nu, ruim een maand later. Het aantal besmette kinderen op basisscholen is bij wijze van spreken op één hand te tellen. Die daling is ingezet sinds de scholen in alle klaslokalen air cleaners hebben geplaatst. Deze luchtreinigers van Staphorster makelij ontdoen de lokalen van fijnstof en aerosolen, minuscule druppeltjes die in de lucht hangen. Ze kunnen het coronavirus verspreiden onder personen die bepaalde tijd in die ruimte verblijven.
De fijnstof in klaslokalen wordt met air cleaners gereduceerd tot vrijwel nul
Martin van der Sluis, directeur PlasmaMade
De zuilen van 1,5 meter hoog en 30 centimeter breed zuigen de aerosolen op, waarna de vervuilde lucht in het apparaat wordt gefilterd. Vervolgens komt schone lucht eruit. PlasmaMade is de producent. Dit Staphorster bedrijf bood de luchtfilters (4300 euro per stuk) voor een gereduceerd tarief aan bij de Staphorster scholen, die dit product een kans gaven. TU Eindhoven doet metingen op enkele scholen.
Toeval?
,,De afgelopen anderhalf jaar hebben we met TU Eindhoven experimenten uitgevoerd en daaruit blijkt dit een effectieve methode”, vertelt directeur Martin van der Sluis van PlasmaMade. ,,De fijnstof wordt met air cleaners gereduceerd tot vrijwel nul. We zijn in Staphorst nu vier weken verder en alle scholen bevestigen dat ze bijna geen besmettingen hebben. Dan kun je zeggen: dat is toeval. Maar dat kan bijna niet, want in veel andere plaatsen zijn scholen nog steeds een belangrijke besmettingshaard.”
Vorig jaar zaten we te bibberen in de lokalen
Bart Hoeve, directeur Dominee Harmen Doornveldschool
Verweij: ,,Sinds we die apparaten in de lokalen hebben, zijn er eigenlijk geen besmettingen meer. Ik heb er nog geen wetenschappelijke onderbouwing bij, maar dit is wel de praktijk.” Dat beeld bevestigt directeur Bart Hoeve van de Dominee Harmen Doornveldschool. ,,Onze klassen waren brandhaarden. Sinds we die apparaten hebben, zijn de besmettingen nagenoeg verdwenen.”
Bijkomend voordeel is dat ramen en deuren niet langer wagenwijd open hoeven voor voldoende frisse lucht. Wel zo prettig met de winter in aantocht en het scheelt stookkosten. Hoeve: ,,Vorig jaar zaten we te bibberen in de klas. We ventileren wel, maar niet meer op die manier. Het raam gaat op een kiertje.”
Beide directeuren voorzien dat de luchtreinigers een grotere rol gaan spelen bij coronabestrijding op scholen. Verheij: ,,Ze zijn prijzig, maar als ik zie hoeveel geld de overheid uitgeeft aan ventilatiesystemen, mondkapjes en zelftesten, dan denk ik dat je hiermee meer resultaat haalt.”
Het kabinet trok eerder 360 miljoen euro uit voor scholen om ventilatiesystemen te verbeteren. De aanpassing van dit soort technische systemen is kostbaar en duurt vaak lang. Bovendien blijkt uit onderzoek van de TU Eindhoven dat ventileren alleen niet voldoende is. Om in de klas de concentratie aerosolen laag te houden, is aanvullende luchtreiniging nodig. Precies dat doen de air cleaners in Staphorst.
Speelt immuniteit een rol?
Hoewel de resultaten bemoedigend lijken, past voorzichtigheid. Dat vindt ook Niels Strolenberg, collegevoorzitter van Stichting Promes, waar OBS De Berkenhorst en OBS De Lekmulder in IJhorst onder vallen. ,,We moeten ook onderzoeken welke rol immuniteit speelt. Op één van onze scholen die niet meedoet aan dit experiment zien we op dit moment óók nagenoeg geen besmettingen.”
Om uitsluitsel te krijgen, onderzoekt TU Eindhoven of het uitblijven van coronabesmettingen inderdaad het gevolg is van de air cleaners. Op vijf scholen zijn sensoren geplaatst, in alle gevallen wordt na gebruik van de luchtreiniger geen fijnstof meer gemeten. Begin volgend jaar moet het onderzoek klaar zijn.